MOTOR KONUŞMA BOZUKLUKLARI
Motor konuşma bozuklukları, Konuşma bileşenlerinden bir veya birkaçını etkileyen nöromotor bir bozukluktur. Dizartri ve apraksi olmak üzere iki tip motor konuşma bozukluğu vardır.
Dizartri
Merkezi ve çevresel sinir sisteminin birinde veya her ikisinde oluşan hasara bağlı olarak konuşma düzeneğini kontrol eden kaslarda problemler ortaya çıkar. Bu problemlere bağlı olarak konuşma anlaşılırlığının düşmesi sonucu ortaya çıkan motor konuşma bozukluğu dizartri olarak adlandırılır.Travmatik beyin hasarı, parkinson ve serabral plasi gibi hastalıklar dizartriye neden olabilir. Hasarın yerine ve konuşma özelliklerine göre sınıflandırılmış dizartrinin farklı tipleri vardır. Dizartri tipleri hakkında daha detaylı bilgi almak için lütfen tıklayınız.
Dizartri Değerlendirilmesi ve Terapi
Dizartri terapisi için ayrıntılı ve etkili bir değerlendirme çok önemlidir. Değerlendirme sonuçları bireyin terapiden yarar sağlayıp sağlamayacağı, tanı koyma, müdahale programının hazırlanması ve hangi işlevler ya da bileşenler üzerinde durulması gerektiği gerektiğine ilişkin bilgi sağlar. Dil ve konuşma terapilerindeki temek amaç bireyin dil kullanımını, konuşma anlaşılırlığını ve prosodik özelliklerini yapabildiği en üst seviyeye getirerek yaşam boyu sözel olan ve/veya olmayan iletişimi çevresindekilerle kurabilmesini sağlamaktır.
Konuşma Apraksisi
Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde konuşmanın programlanmasına ilişkin ortaya çıkan motor konuşma bozukluğudur. Bu bireyler sözcükleri üretmek için gerçekleştirmesi gereken istemli kas hareketini sağlayacak merkezdeki motor planlamayı yapamazlar. Yetişkinlerde görülen konuşma apraksisi dil ve konuşma gelişimi tamamlandıktan sonra ortaya çıkan bir nedene bağlı olarak görülür. Çocuklarda ise yapısal beyin hasarına bağlı olarak görülür.
Apraksisi olan bireylerde sıklıkla sesletim problemi görülür. Yaptıkları sesletim hataları tutarlı değildir ve sözcük uzunluğu artıkça problemler çoğalır. Bu bireyler kendi durumlarının farkındadırlar.
Konuşma Apraksisi Değerlendirilmesi ve Terapisi
Konuşma apraksisi tanısı dil ve konuşma terapistleri tarafından konur. Terapilerin temel amacı bireylerin konuşma sırasındaki artikülatör (dil, damak vb.) hareketlerinin istemli kontrolünü mümkün olduğunca artırmaktır.
